Çalışanın iş sözleşmesi feshedilirken ya da istifa ederken imzaladığı 'bütün alacaklarımı aldım' şeklindeki ibranamelerin pek çoğu aslında hukuken geçerli değil. Bunun için bazı şartların yerine getirilmesi şart. 

İŞ sözleşmesi sona erdirilirken işçiyle işveren arasındaki tazminat, yıllık izin ve ücret alacaklarının ödenmesi konusunda zaman zaman ciddi sıkıntılar yaşanabiliyor. Bunun yanında işverenler işçilerden iş sözleşmesi feshedilirken ya da istifa ederken 'bütün alacaklarımı aldım' şeklinde bir ibareye imza atmasını talep ediyorlar. Böyle olunca da, işçilerde bir tedirginlik söz konusu oluyor. İşvereniyle kötü olmak istemeyen ve hak ettiği alacaklarını almayı zora sokmamak için çoğu kez işçiler istemeseler de bu tip ifadelerin altına imza atmak durumunda kalıyorlar. Fakat aslında bu şekilde imzalatılan ibranamelerin pek çoğu hukuken geçerli değil.  

PEKİ İBRANAME NE İŞE YARAR? 

İbraname, İş Kanunu’nda değil Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiş bir sözleşme biçimidir. Yani işçi ve işverenin arasında imzalanan ibraname aslında bir sözleşmedir. Bu sözleşmenin de geçerli olabilmesi için bazı şartların varlığı söz konusudur. Diğer yandan ibranamenin geçerli olması için iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten en az bir ay sonra imzalanması gerekiyor.   

AÇIKÇA BELİRTİLMELİ 

Ayrıca ibranamede ibra konusu alacağın türünün ve miktarının açıkça ifade edilmesi gerekmektedir. Örnek vermek gerekirse, kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde iş sözleşmesi sonlanmış bir işçiye ibraname imzalatılırken kıdem tazminatı karşılığı olarak ne kadar ödendiği, kullandırılmamış yıllık izinlerin karşılığı olarak ne kadar ödendiği açıkça yazılmalıdır. Aksi taktirde ibraname geçerli olmayacaktır. 
Hukuken geçerli bir ibranameyi imzalamış bir işçi de, ibranamedeki miktar konusunda bir farklılık olduğu iddiasıyla mahkemeye başvurabilir. Örneğin kendisine 6 yıllık çalışması karşılığı kıdem tazminatı olarak 6 bin 798 TL ödenmiş bir işçi, kıdem tazminatının 8 bin TL olması gerektiğini düşünüyorsa aradaki farka ilişkin dava açabilir. İşverenlerin bu şekilde ibranamelerin geçerlilik koşullarına uymaları güvenli bir alan yaratacaktır. 

Ödeme bankaya 

İBRANAMENİN geçerli olabilmesi için bir diğer şart ise ibraya konu alacağa ilişkin ödemenin banka aracılığıyla yapılmasıdır. İşçiye elden para verilmesi halinde işveren sıkıntıya düşebilecektir. İbranameye konu alacakların ödendiğinin ispatı için de bankadan ödeme yapılması bir zorunluluktur. Diğer yandan eğer işçi de elden para alırsa işverenle uzlaşamayabilir.

Dava açılabilir 

İŞÇİLER bahsettiğimiz özellikleri taşımayan ibranamelere imza attıklarında bu ibraname geçersiz olduğu için işverene dava açabilirler. Örneğin “bütün alacaklarımı aldım” şeklinde hukuken geçersiz bir ibranameye imza atmış bir işçi işverene hak ettiği kıdem tazminatının ödenmediği yönünde dava açabilir. Bu durumda işveren bunu ispat etmek zorunda.

OKAN GÜRAY BÜLBÜL 
ogbulbul@hotmail.com