Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK),kayıt dışı ile mücadele kapsamında çalışanların prime esas kazançlarının işverenlerce tam olarak yatırılmasını sağlamak amacıyla çeşitli projeler yürütüyor. Bu amaçla kuruma bildirilen prime esas kazancı yüzde 20’den fazla azalan sigortalılara cep telefonları üzerinden SMS göndererek uyarıyor. SGK 2019 yılında bu şekilde 926 bin 469 SMS gönderdi.
2008 yılında yürürlüğe giren yeni sosyal güvenlik kanunu uyarınca, 4/a ve 4/b’li çalışanlar ile 2008’den sonra işe giren 4/c’lilerin emekli aylıkları, çalışırken Sosyal Güvenlik Kurumu’na ( SGK) bildirilen prime esas kazançlarının ortalaması üzerinden bağlanıyor. Çalışma hayatı boyunca SGK’ya bildirilen kazançlar enflasyon ve milli gelirdeki artış hızının yüzde 30’u üzerinden güncellendikten sonra ortalama aylık kazanç hesaplanıyor. Bu kazanç üzerinden de kişinin hak ettiği aylık bağlama oranına (ABO) göre emekli aylığı bağlanıyor. Prime esas kazanç ne kadar yüksek ise emekli aylığı o kadar yüksek oluyor.
Türkiye’de iki türlü kayıt dışılık yaşanıyor. Birincisi sigortasız çalıştırmak, ikincisi ise sosyal güvenlik primini gerçek kazanç üzerinden değil düşük kazanç üzerinden göstermek. Bazı işverenler, daha az sosyal güvenlik primi ödemek için kazancı düşük gösteriyor. Çalışanlar e-Devlet üzerinden prim ödemelerini düzenli olarak kontrol etmiyorlarsa, kazançlarının düşük gösterildiğinden ve primlerinin eksik yatırıldığından haberdar olmayabiliyorlar.
SGK da bu amaçla bir süredir SMS ile bilgilendirme projesi yürütüyor. 2020 bütçe gerekçesinde yer alan bilgiye göre, SGK prime esas kazancı yüzde 20’nin üzerinde azalan sigortalılara 2019 yılında toplam 926 bin 469 adet SMS gönderdi. Bunların hepsi usulsüz olduğu anlamına gelmiyor. Rapor kullanımı, ücretsiz izin, eksik çalışma gibi çeşitli nedenlerle de o ay kazançlar düşük gösterilebiliyor. SGK mesaj ile sigortalıları uyararak, bilgisi dışında prime esas kazancı düşük gösterilen çalışanların şikâyette bulunmasını amaçlıyor.
SGK denetimlerini de sıkılaştıracak. Sosyal güvenlik denetmenlerince gelecek yıl Hazine Maliye Bakanlığı, bankalar gibi diğer kurum verileri kullanılarak yapılan analizler sonucu kayıt dışı çalışma ve eksik ücret bildirimi konusunda riskli olduğu düşünülen 33 bin işyerinde denetim yapılacak.
Kayıt dışı istihdamla mücadele amacıyla ilgili kurum ve kuruluşlar ile veri paylaşımını sağlamaya yönelik protokol çalışmalarına devam edilecek.
Elektronik tebligat uygulamasıyla ilgili mevzuat ve program çalışmalarını tamamlayan SGK, uygulamaya ilişkin mevzuatın yayımlanmasıyla e-tebligat uygulamasını hayata geçirecek. Ayrıca, borç tahakkuk ve tahsilatlarına ilişkin işverenlere e-posta ile bilgi verilecek.
“AYLIĞINIZ BAĞLANDI” MESAJI
SGK, emeklilere yönelik aylık bağlama bilgilendirme yazılarının e-Devlet ve SMS üzerinden vatandaşlara ulaşmasını sağlamak üzere yürüttüğü altyapı çalışmalarını yılsonuna kadar tamamlayacak. Gelecek yıldan itibaren uygulamanın başlaması bekleniyor.
BÜTÇEDEN SGK’YA 192 MİLYAR TL TRANSFER
2020 bütçe gerekçesinde, merkezi yönetim bütçesinden sosyal güvenlik sistemine yapılan transfer bilgilerine de yer verildi. 2018 yılında 148.4 milyar lira olan bütçeden sosyal güvenliğe yapılan transferler, 2019 bütçesinde 186.2 milyar lira olarak öngörülmüştü. Ancak, bu hedefin aşılarak 2019 yılında 192 milyar liraya ulaşacağı belirlendi.
2020 yılında ise merkezi yönetim bütçesinden sosyal güvenliğe aktarılan kaynak 27 milyar lira artacak. Bütçe gerekçesinde, 2020 yılında cari transferler için toplam 451 milyar 122 milyon TL ödenek öngörüldüğü, cari transferler içinde en önemli kalemin sosyal güvenlik sistemine yapılacak transferler olduğu belirtildi. Sosyal güvenliğe 2020 yılında 218.8 milyar lira kaynak aktarılacak.
(Haber Türk | 05.11.2019)
