Daha önceki yazılarımızdan da açıkladığımız üzere, dünyada KOBİ’lerin başarısızlık oranları büyük işletmelere göre daha fazladır.
Çünkü KOBİ’lerin sermaye piyasalarından yararlanma şansları daha azdır, Türkiye de ise bu oran yüzde 4 civarındadır. Bunun sonucu olarak, KOBİ’ler risk payı yüksek ticari kredilerle sermaye gereksinimlerini karşılamaktadırlar.
Yeni ve tecrübesiz küçük ve orta ölçekli girişimciler, işletme olaylarını çoğu kez finansal olarak ifade edemezler. Ayrıca, KOBİ’ler, sık sık borçlarını ödeyememe durumu ile karşı karşıya kalmaktadır. Bunun en önemli nedenleri arasında nakit bütçelemesi ve alacakların yönetimine önem vermemeleri gösterilebilir. Ayrıca hisseleri piyasa da işlem gören işletme yapısına da bürünemediklerinden, hisselerinin arzı yoluyla sermaye yapılarını güçlendirme imkanlarına da sahip olamazlar.
Öte yandan, vadeli satışlar nedeniyle müşterilere sağlanan ticari krediler, KOBİ’lerin toplam kaynakları içerisinde önemli bir yer tutmaktadır. Bu nedenle, açılan kredilerin ödenmeme riskine karşı, müşteri alacakları belgeye bağlanmalı, kefillerle veya başka teminatlarla ödenmeme olasılığı azaltılmalıdır. Eğer, girişimci, alacaklarını isteyemiyor, utanıyor veya sıkılıyorsa kredili satış yapmamalıdır.
KOBİ’lerden yeterli mali bilgi ve veriler elde edilememesi ve başarısızlık oranlarının yüksek olması nedeniyle, dış kaynaklardan sağlanan özellikle kısa vadeli kredilerin yüksek maliyetle kullanılmasına neden olmaktadır. Bu nedenle, girişimci tarafından pahalı olan kredi için fayda maliyet analizi yapılmalıdır. Ticari kredi söz konusu olduğunda, girişimcinin tedarikçileri iyi tanıması ve aralarındaki rekabeti iyi izlemelerinde fayda vardır.
KOBİ’lerle ilgili yapılan bir araştırma, onların aldıkları krediden daha fazlasını müşterilerine tüketici kredisi olarak verdiklerini ortaya koymuştur.
Genellikle, küçük bir girişimci, kuruluşta, işyeri kiralamak, başlangıç stokunu almak ve bazı gereçlerle işe başlayabileceğini düşünür. Oysa söz konusu kalemler, temel yatırım kalemlerinden sadece bir kaçıdır. Bir araştırma da küçük işletmelerin başarısızlık nedenleri şöyle saptamıştır:
1-Yetersiz sermaye ile işe başlama
2-Yanlış kuruluş yeri seçimi
3-Stokların yönetiminde başarısızlık
4-Sabit varlıklara aşırı sermaye bağlanması
5-Alacakların yönetimindeki başarısızlık
6-Çok fazla işle uğraşma
7-Sağlıksız ve plansız büyüme, yanlış ve duygusal hedefler belirleme
8-Yanlış davranışlardır. (özellikle danışmaya ve finansal analizlere karşı ön yargılı olmaları)
Görüleceği gibi, KOBİ’lerde finansal sorunlar, başarısızlıkta ilk sıralarda yer almaktadır. Genel olarak, işletmelerin yüzde 57’sinin kuruluştan itibaren beş yıl içerisinde başarısız oldukları saptanmıştır. Bunu bir nedeni de KOBİ’lerin finansmanında büyük payları olan tedarikçilerin, ilk yıllarda işletmelere kredi açmak istememeleridir.
Aslında tüm bu açıklamalara istinaden KOBİ girişimcileri, daha ilk kuruluşta, iyi yapılmış fizibilite raporlarıyla bütün konuları değerlendirdiklerinde, planlayabildiklerinde ve yorumlayabildiklerinde, zaman geçtikçe riskleri daha önceden görebileceklerini ve tedbir alabileceklerini bilmelidirler.
Faydalı olması dileğiyle
Cengiz HERGÜNLÜ
SMMM-Bağımsız DENETÇİ
chergunlu@hergunlu.com
www.hergunlu.com
